Sözleşmelerde Damga Vergisi ve Özellikli Durumlar
Sözleşmeler yazılı olabileceği gibi sözlü de olabilir. Hukuki bir ihtilaf çıktığında ispat bakımından sözleşmenin yazılı yapılmasında fayda vardır. Kanunlarda bazı sözleşmelerin geçerli olması için yazılı olması şartı getirilmiştir. Sözleşmenin varlığını ispat bakımından yazılı yapılması yeterlidir. Noterde yapılan sözleşmeler imza itirazı ve sahteciliğe karşı güvence sağlar.
Yazılı yapılan sözleşmeler ve imzalanan kağıtlar damga vergisinin konusuna girmektedir.
Bu çalışmada; yapılan alıntıların altına değerlendirmeler yapılmış, baş tarafta bulunan “Çalışma Özeti” bölümünde bu değerlendirmelere yer verilmiştir. Ayrıntılar için yazının ilgili bölümüne bakılmalıdır.
Uygulama tavsiyesi değildir, bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır.
Faydalı olmasını dilerim.
Ercan İNCİ
SMMM
Çalışma Özeti
1-Konu
⦁ Damga Vergisi kanununa ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların ıslak imza, paraf v.b. veya elektronik imza ile imzalanması damga vergisini doğurur.
⦁ İmzalanmayan kağıtlar için damga vergisi doğmaz. (Sözleşmenin tüm tarafları imzalamış olmalıdır.
⦁ Yabancı memleketlerde düzenlenen kağıtlar, Türkiye`de herhangi bir suretle hükümlerinden faydalanıldığı takdirde vergiye tabi tutulur.
⦁ Nisbi damga vergisi konusuna giren sözleşme belli para içermiyorsa veya sözleşme içeriğinden belli bir para hesabı yapılamıyorsa vergi beyan edilmeyecektir.
⦁ Sözleşme herhangi bir bedel içermese bile, sözleşmenin eki olarak düzenlenen veya sözleşmede atıf yapılan kağıtlar bedel içeriyorsa damga vergisine tabi olacaktır. Ancak, atıf yapılan kağıdın sözleşmeden önce düzenlenmiş olması gerekir. Sözleşme tarihinden sonra düzenlenecek kağıtlara istinaden damga vergisi hesaplanması mümkün değildir.
Yenilenen veya süresi kendiliğinden uzayan sözleşmelerde damga Vergisi
⦁ Süresi kendiliğinden uzayan sözleşmelerde herhangi bir imza, paraf v.b. işaret konularak uzatma yapılırsa damga vergisinin konusuna girer, sözleşmenin herhangi bir maddesine dayanarak ve imza, paraf v.b. koşuluna bağlı olmadan kendiliğinden uzayan sözleşmelerde damga vergisi doğmaz.
⦁ Mevcut sözleşmenin, bir maddesine dayanarak sözleşmenin süresinin kendiliğinden uzaması durumunda yeni bir damga vergisi doğmaz.
⦁ Sözleşmede sürenin kendiliğinden uzayacağına dair bir madde yokken, süre bitimini müteakip “sözleşmenin süresinin uzayacağına” dair şerh düşülmesi, paraf veya imza atılması halinde ise yeniden damga vergisi doğacaktır.
⦁ Sözleşmenin uzamasının, taraflardan birisinin yazılı bildirimine bağlı olması durumunda, hatırlatma amacıyla yapılacak yazılı bildirim, damga vergisine tabi olmayacaktır.
Onaya bağlı sözleşmelerde damga vergisi
⦁ Örneğin iki şirket arasında temsile yetkili kişiler tarafından imzalanan bir sözleşmede,sözleşmenin taraf şirketlerin yönetim kurullarınca da onaylanması halinde yürürlüğe gireceği kararlaştırılmışsa, bu onaylar alınmadıkça yine vergiyi doğuran olay meydana gelmez. Çünkü bu onaylar alınmadıkça sözleşmenin doğduğundan ve dolayısıyla damga vergisi açısından vergiyi doğuran olayın gerçekleştiğinden söz edilemez.
2-Mükellef
⦁ Damga Vergisinin mükellefi kağıtları imzalayanlardır.
3-Kağıt Nüshalarının Birden Fazla Olması
⦁ Maktu vergiye tabi olanların her bir nüshası için ayrı ayrı aynı miktarda vergi ödenir. (Örnek; Acente kontenjan sözleşmeleri)
⦁ Nispi vergiye tabi olanların sadece bir nüshası için damga vergisi ödenir. (Örnek; kira sözleşmeleri, Tedarik sözleşmeleri v.b.)
4-Bir Kağıtta Birden Fazla Akit ve İşlem Bulunması
⦁ Bir kağıtta birbirinden tamamen ayrı birden fazla akit ve işlem bulunduğu takdirde bunların her birinden ayrı ayrı vergi alınır.
⦁ Bir kağıtta toplanan akit ve işlemler birbirine bağlı ve bir asıldan doğma oldukları takdirde Damga Vergisi, en yüksek vergi alınmasını gerektiren akit veya işlem üzerinden alınır.
⦁ Pey akçesi, cayma tazminatı, ücret tevkifi, cezai şart gibi bir sözleşmenin müeyyidesi mahiyetinde olan taahhütlerden, başlı başına bir sözleşmeye konu olmadıkça damga vergisi alınmaz.
5-Vergileme Ölçüleri
⦁ Nispi olarak (kağıtlarda yazılı belli para veya bunlarda yazılı rakamların hasıl edeceği para üzerinden)
⦁ Maktu olarak (Kağıtların içeriğine göre) alınır.
Birim Fiyat İçeren Ancak Belli Bir Paranın Hesaplanamadığı Sözleşmelerde Damga Vergisi
⦁ Nispi olarak Damga Vergisi hesaplanabilmesi için, sözleşmelerde birim fiyatların yazılması yeterli değildir. Birim fiyatla birlikte mal veya hizmet miktarının da belirtilmesi gerekmektedir.
6-Yabancı Paraların Türk Parasına Çevrilmesi
⦁ Vergiye tabi kağıdın yabancı para cinsinden düzenlenmesi halinde kağıt üzerinde yer alan dövizin, kağıdın düzenlendiği tarihteki TCMB döviz satış kuruna göre bulunacak TL karşılığı üzerinden damga vergisi hesaplanacaktır.”
7-Oran
⦁ Damga Vergisi (1) sayılı tabloda yazılı nispet veya miktarlarda alınır.
⦁ Belli parayı içeren sözleşmelerde, sözleşmenin değiştirilmesi halinde artan miktar aynı oranda vergiye tabidir.
8-Verginin Ödenmesi
⦁ Makbuz karşılığı, istihkaktan kesinti yapılması veya basılı damga konulması şekillerinden biriyle ödenir.
9-Makbuz karşılığı ödemelerde Damga Vergisi ve Ödeme Zamanı
⦁ Anonim Şirketler Damga Vergisi kanunu 22/a bendinde sayılan kurumlar arasında olduğundan sürekli Damga Vergisi mükellefidir.
⦁ Anonim Şirketler tarafından bir ay içinde düzenlenen kağıtların Damga Vergisi; makbuz karşılığı ve ertesi ayın yirmialtıncı günü akşamına kadar vergi dairesine bir beyan ile bildirilir ve ödenir.
⦁ 22/a bendi dışındaki hallerde, kâğıdın düzenlendiği tarihi izleyen onbeş gün içinde vergi dairesine bir beyanname ile bildirilir ve aynı süre içinde ödenir
10-Vergi ve Cezada Sorumluluk
⦁ Anonim Şirketler taraf oldukları işlemlere ilişkin kâğıtlara ait verginin beyan ve ödenmesinden sorumludurlar. (Yalnızca vergi aslını diğer taraflara rücu hakkı vardır)
⦁ Verginin ödenmemesi veya noksan ödenmesi durumunda vergi, ceza ve fer' ileri Anonim Şirketler’ den alınır.
⦁ Damga vergisini makbuz karşılığı ödeyecek olanlar tarafından düzenlenen vergiye tabi kağıtlar üzerine ".... TL damga vergisi tarafımızdan makbuz mukabili ödenecektir. Defter sıra no..." kaşesinin bulunması ve kağıdı düzenleyen kuruluşun imzaya yetkili elemanları tarafından onaylanması gerekmektedir.
Tarafların mükellefiyet durumuna göre verginin ödenmesi
⦁ Taraflardan birisinin sürekli damga vergisi mükellefiyeti bulunması diğerinin sürekli damga vergisi mükellefiyeti bulunmaması halinde:
Sürekli mükellef tarafından damga vergisi 22/a bendi kapsamında beyan edilerek ödenebilir (takip eden ayın yirmialtısına kadar)
⦁ Her iki tarafın da Sürekli damga vergisi mükellefiyeti bulunmaması halinde:
Taraflardan herhangi biri tarafından anılan Kanunun 22/b bendi kapsamında beyan edilerek ödenebilir, (İmza tarihinden itibaren onbeş gün içinde)
⦁ Her iki tarafın da Sürekli damga vergisi mükellefiyeti bulunması halinde:
Taraflardan herhangi biri tarafından 22/a bendi kapsamında beyan edilerek ödenebilir (takip eden ayın yirmialtısına kadar)
Damga vergisinin yansıtılmasında KDV
⦁ Damga vergisinin karşı tarafa bire bir yansıtılması işlemi, herhangi bir teslim veya hizmetin karşılığını oluşturmadığından katma değer vergisine tabi değildir.
İş güvenliği sözleşmelerinde damga vergisi
⦁ Ortak sağlık ve güvenlik birimi olarak faaliyette bulunan şirketlerin, işyerleri ile aralarında düzenlenecek hizmet sözleşmeleri damga vergisinden istisnadır.
Sözleşmenin Yerini Alan Sipariş Mektuplarında D.V.
⦁ Sipariş emri ile karşı tarafa teklifte bulunulması, karşı firmanın da bu teklifi kabul ederek imzalaması ile teklif ve kabulün bu kağıtta karşılıklı imzalı şekilde birleşmesi ve bu sipariş emrinin bir bedel içermesi durumunda, bu sipariş emri sözleşme yerini alan bir mektuptur. Bu sipariş emri ile ilişkilendirilen, sonradan yapılacak bir sözleşmesi yoksa, bu durumda sipariş emri sözleşme yerini aldığından binde 9,48 damga vergisine tabi olacaktır. (Damga Vergisine tabi olma tarihi, karşı tarafça kabul şerhinin düşüldüğü tarihtir.)
⦁ Eğer bu sipariş mektubu ile bir sözleşmeye atıfta bulunuluyorsa, yani bu kağıtta anlaşmanın kesinleşmesi için yazılı bir sözleşme yapılması zorunluluğu belirtilmişse, o zaman bu sipariş emri damga vergisine tabi olmayacaktır. Çünkü bu durumda bu sipariş emri, sözleşmenin yerini alan bir mektup olmaz. Damga vergisi atıfta bulunulan esas sözleşmeden alınır.
Damga Vergisi Matrahı
⦁ Damga vergisinin KDV hariç olmak üzere sadece işin bedeli üzerinden hesaplanır.
⦁ KDV dahil edilerek düzenlenen kağıtlarda DV, KDV tutarı düşüldükten sonra kalan meblağ üzerinden hesaplanır
1-Konu
⦁ Damga Vergisi kanununa ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların ıslak imza, paraf v.b. veya elektronik imza ile imzalanması damga vergisini doğurur.
⦁ İmzalanmayan kağıtlar için damga vergisi doğmaz. (Sözleşmenin tüm tarafları imzalamış olmalıdır.
⦁ Yabancı memleketlerle düzenlenen kağıtlar, Türkiye`de herhangi bir suretle hükümlerinden faydalanıldığı takdirde vergiye tabi tutulur.
Bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtlar Damga Vergisine tabidir.
Bu kanundaki kağıtlar terimi, yazılıp imzalanmak veya imza yerine geçen bir işaret konmak suretiyle düzenlenen ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan belgeler ile elektronik imza kullanılmak suretiyle manyetik ortamda ve elektronik veri şeklinde oluşturulan belgeleri ifade eder.
Otelcilik Faaliyeti ile ilgili olabilecek damga vergisine konu kağıtlar (2025 yılı güncel oran ve tutarlar)
-Belli parayı ihtiva eden kağıtlar:
⦁ Sözleşmeler (Bedel üzerinden Binde 9,48)
⦁ Kira sözleşmeleri (Mukavele süresine göre kira bedeli üzerinden) (Binde 1,89)
⦁ Nisbi damga vergisi konusuna giren sözleşme belli para içermiyorsa veya sözleşme içeriğinden belli bir para hesabı yapılamıyorsa vergi beyan edilmeyecektir.
Belli parayı ihtiva etmeyen kağıtlar:
⦁ Oteller ile seyahat acentelerinin aralarında düzenledikleri kontenjan sözleşmeleri (Belli parayı ihtiva edenler dahil) (3.783,20 TL)
Makbuzlar ve diğer kağıtlar:
⦁ Maaş, ücret, tazminat v.b.ödemeler (avans olarak ödenenler dahil) (Binde 7,59)
⦁ Yıllık gelir vergisi beyannameleri (672,40 TL)
⦁ Kurumlar vergisi beyannameleri (898,20 TL)
⦁ Katma değer vergisi beyannameleri (443,70 TL)
⦁ MUHSGK (Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi) (526,00 TL)
Vergiye tabi kağıtlar mahiyetinde bulunan veya onların yerini alan mektup ve şerhlerle, bu kağıtların hükümlerinin yenilenmesine, uzatılmasına, değiştirilmesine devrine veya bozulmasına ilişkin mektup ve şerhler de Damga Vergisine tabidir.
⦁ Sözleşme herhangi bir bedel içermese bile, sözleşmenin eki olarak düzenlenen veya sözleşmede atıf yapılan kağıtlar bedel içeriyorsa damga vergisine tabi olacaktır. Ancak, atıf yapılan kağıdın sözleşmeden önce düzenlenmiş olması gerekir. Sözleşme tarihinden sonra düzenlenecek kağıtlara istinaden damga vergisi hesaplanması mümkün değildir.
Yenilenen veya süresi kendiliğinden uzayan sözleşmelerde damga Vergisi
⦁ Süresi kendiliğinden uzayan sözleşmelerde herhangi bir imza, paraf v.b. işaret konularak uzatma yapılırsa damga vergisinin konusuna girer, sözleşmenin herhangi bir maddesine dayanarak ve imza, paraf v.b. koşuluna bağlı olmadan kendiliğinden uzayan sözleşmelerde damga vergisi doğmaz.
⦁ Mevcut sözleşmenin, bir maddesine dayanarak sözleşmenin süresinin kendiliğinden uzaması durumunda yeni bir damga vergisi doğmaz.
⦁ Sözleşmede sürenin kendiliğinden uzayacağına dair bir madde yokken, süre bitimini müteakip “sözleşmenin süresinin uzayacağına” dair şerh düşülmesi, paraf veya imza atılması halinde ise yeniden damga vergisi doğacaktır.
⦁ Sözleşmenin uzamasının, taraflardan birisinin yazılı bildirimine bağlı olması durumunda, hatırlatma amacıyla yapılacak yazılı bildirim damga vergisine tabi olmayacaktır.
⦁ Mukavelenamelerin müddetinin uzatılması halinde aynı miktar veya nispette vergi alınır.”
İdarenin ek veya yenilenen kira sözleşmeleri ile ilgili görüş özetleri aşağıdaki gibidir.
“… şirketiniz ile Gençlik ve Spor Bakanlığı Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğü arasında düzenlenen …/…/2017 tarihli ek kira sözleşmesi ile …/…/2016 tarihli kira sözleşmesine atıf yapıldığı ve söz konusu kira sözleşmesinde belirtilen kira bedelinin azaltılmasına gidildiği dikkate alındığında, ek kira sözleşmesinin damga vergisine tabi tutulmaması; daha sonraki yıllarda kira bedeli artışına ilişkin olarak taraflar arasında düzenlenen mevcut sözleşmeye şerh konulması veya izleyen yıl kira bedellerinin belirlenmesine ilişkin olarak ilgili kurumlarca "onay" ya da "olur" alınması veyahut bu mahiyette bir kağıt düzenlenmesi durumunda, düzenlenen bu kağıt nedeniyle artan tutar ve süre dikkate alınmak suretiyle ayrıca damga vergisi aranılması; ancak söz konusu kira sözleşmesinde herhangi bir değişiklik yapılmaksızın sözleşme süresinin kendiliğinden uzaması durumunda, sözleşme süresinin bitimini izleyen yıllar için ayrıca damga vergisi aranılmaması gerekmektedir.” (Karabük Defterdarlık Gelir Müdürlüğü 02.10.2018 tarih 35831311-010-17052 sayılı özelgesi)
⦁ “… İl Müdürlüğünüze bağlı B ... Merkezi binasında ... tarihinden itibaren kiracı olarak bulunduğunuzu, söz konusu hizmet binası için düzenlenen kira sözleşmesinde "kiralamaya devam edilmesi halinde her yıl için yeniden kira kontratı düzenlenmesi yoluna gidilmeyerek, yasal kira artışları yapıldığı takdirde sözleşme yenilenmiş sayılmaktadır" ibaresi bulunduğu ve her yıl Harcama Yetkilisinin onayı ile ÜFE oranında kira artışlarının yapıldığı belirtilerek, her yıl zamlı kira bedeli üzerinden yeniden sözleşme damga vergisi ödenip ödenmeyeceği hususunda Başkanlığımız görüşü.
… taraflar arasında düzenlenen mevcut sözleşmeye şerh konulması veya izleyen yıl kira bedellerinin belirlenmesine ilişkin olarak ilgili kurumlarca "onay" ya da "olur" alınması veyahut bu mahiyette bir kağıt düzenlenmesi durumunda, düzenlenen bu kağıt nedeniyle ayrıca damga vergisi aranılacaktır. Ancak söz konusu kira sözleşmesinde herhangi bir değişiklik yapılmaksızın sözleşme süresinin kendiliğinden uzaması durumunda, sözleşme süresinin bitimini izleyen yıllar için damga vergisi aranılmaması gerekmektedir.” (İzmir V.D.Bşk. 19.09.2016 tarih 66813766-155[1/2015/74]-431 sayılı özelgesi)
⦁ Mevcut sözleşmeye herhangi bir ilave veya şerh konulmadığı sürece uzayan söz konusu “1” yıl için yeniden bir damga vergisi doğmayacaktır. Ancak mevcut sözleşmenin herhangi bir yerine, süre uzatımı veya başka bir konuda, herhangi bir ibare (şerh) konulmuş olsaydı bu durumda yeniden damga vergisi doğmuş olacaktı. İlk sözleşmenin, “süre dolduğunda, tarafların karşılıklı fesh etmemeleri halinde, sözleşmenin süresi kendiliğinden (1) yıl uzar.” şeklindeki bir maddesi de “şerh” olarak algılanıp, yeni bir damga vergisi alınamaz.
Danıştay 9’ncu Dairesi’nin Esas No: 2015/9652 Karar No: 2017/8904 Kararı.
Danıştay Vergi Dava Dairelerinin 20.01.2016 tarih, Esas No: 2015/1054, Karar No: 2016/45 Kararı
⦁ Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı 24/05/2016 tarih 90792880-155[2016/339]-94827 sayılı özelgesi
İlgide kayıtlı özelge talep formunuz ve eklerinin incelenmesinden, Başkanlığınız ile ... A.Ş. arasında 31/12/2012 tarihinde imzalanan protokolde; protokolün süresinin bir yıl olduğu, taraflardan herhangi birinin protokol süresinin bitiminden 2 ay önce yazılı bildirimde bulunmaması halinde protokolün aynı şartlarda birer yıl süre ile yürürlükte kalmaya devam edeceği hükümlerinin yer aldığı, 2013 yılı için düzenlenen söz konusu protokolün 2015 yılında da aynı şartlar ile devam edilmesinin ... A.Ş.'ye bildirilmesine yönelik olarak düzenlenen yazının damga vergisine tabi olup olmayacağı hususunda görüş talep edildiği anlaşılmaktadır.
"…Bu çerçevede, sözleşmenin süresinin kendiliğinden uzadığı dikkate alındığında, Bakanlığınızca, daha önce düzenlenmiş bir sözleşmenin aynı şartlar ile devam edeceğine dair ... A.Ş.'ye yönelik olarak düzenlenen ve sözleşmenin ilgili maddesinde belirtilen bu hususu hatırlatma mahiyetinde olduğu anlaşılan yazının, sözleşmenin süresini uzatan damga vergisine tabi kağıt olarak değerlendirilmesi mümkün değildir."
⦁ İstanbul V.D. Bşk. 19.04.2018 tarih 97895701-155[2018/139]-E.393689 sayılı özelgesi
"……Yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde, mali müşavirliğini yaptığınız müşterilerinizle düzenlediğiniz hizmet sözleşmelerinin süresi, içeriği ve geçerlilik şartları gibi hususlar 3568 sayılı Kanun uygulaması ile ilgili olup, bu hususlardan ari olarak Damga Vergisi Kanunu yönünden, söz konusu sözleşmelerin süresinin, bu sözleşmelere şerh konulması veya yeni bir sözleşme veyahut bu mahiyette bir kağıt düzenlenmesi şeklinde herhangi bir değişiklik yapılmaksızın kendiliğinden uzaması durumunda, sözleşme süresinin bitimini izleyen yıllar için ayrıca damga vergisi aranılmaması gerekmektedir."
⦁ Balıkesir V.D. Bşk.08/12/2011 tarih B.07.1.GİB.4.10.15.01-2010-DVK/478-135 sayılı özelgesi
"……Diğer taraftan, taraflar arasında düzenlenen mevcut sözleşmeye şerh koymak veya yeni bir sözleşme veyahut bu mahiyette bir kağıt düzenlemek suretiyle söz konusu sözleşmede herhangi bir değişiklik yapılmaksızın sözleşme süresinin kendiliğinden uzaması durumunda, sözleşme süresinin bitimini izleyen yıllar için ayrıca damga vergisi aranılmayacağı, ancak izleyen yıllar için düzenlenecek sözleşmeler için yukarıda belirtilen esaslar çerçevesinde damga vergisi ödenmesi gerektiği tabiidir. "
Onaya bağlı sözleşmelerde damga vergisi
⦁ Örneğin iki şirket arasında temsile yetkili kişiler tarafından imzalanan bir sözleşmede, sözleşmenin taraf şirketlerin yönetim kurullarınca da onaylanması halinde yürürlüğe gireceği kararlaştırılmışsa, bu onaylar alınmadıkça yine vergiyi doğuran olay meydana gelmez. Çünkü bu onaylar alınmadıkça sözleşmenin doğduğundan ve dolayısıyla damga vergisi açısından vergiyi doğuran olayın gerçekleştiğinden söz edilemez
Sözleşmenin geçerliliğinin onaya bağlandığı hallerde, onay makamının mutlaka kamu idaresi olması da gerekmemektedir. Örneğin iki şirket arasında temsile yetkili kişiler tarafından imzalanan bir sözleşmede, sözleşmenin taraf şirketlerin yönetim kurullarınca da onaylanması halinde yürürlüğe gireceği kararlaştırılmışsa, bu onaylar alınmadıkça yine vergiyi doğuran olay meydana gelmez. Çünkü bu onaylar alınmadıkça sözleşmenin tekemmül ettiğinden, bir başka deyişle hukuk âleminde doğduğundan ve dolayısıyla damga vergisi açısından vergiyi doğuran olayın gerçekleştiğinden söz edilemez (İstanbul 6. Vergi Mahkemesi E.2012/1653 K.2014/1857 T.23.10.2014 tarihli kararı)
2-Mükellef
⦁ Damga Vergisinin mükellefi kağıtları imzalayanlardır.
Damga Vergisinin mükellefi kağıtları imza edenlerdir. Bir kağıdın tabi olacağı verginin tayini için o kağıdın mahiyetine bakılır ve buna göre tabloda yazılı vergisi bulunur.
3-Kağıt Nüshalarının Birden Fazla Olması
⦁ Maktu vergiye tabi olanların her bir nüshası için ayrı ayrı aynı miktarda vergi ödenir. (Örnek; Acente kontenjan sözleşmeleri)
⦁ Nispi vergiye tabi olanların sadece bir nüshası için damga vergisi ödenir. (Örnek; kira sözleşmeleri, Tedarik sözleşmeleri v.b.)
Bir nüshadan fazla olarak düzenlenen kâğıtlardan, maktu vergiye tabi olanların her bir nüshası ayrı ayrı aynı miktarda; nispi vergiye tabi olanların ise sadece bir nüshası damga vergisine tabidir.
Nüsha ve Suret Ayrımı
30/03/2010 tarih DV-19/2010-1 nolu Damga vergisi sirküleri
Nüsha ve Suret Ayrımı ile Bu Kapsamda Değerlendirilen Kâğıtlara İlişkin Damga Vergisi Uygulaması:
Damga Vergisi Kanunu uygulamasında aynı hüküm ve kuvveti haiz olmak üzere birden fazla düzenlenmiş ve taraf/taraflarınca ayrıca imzalanmış olan kâğıtların her biri nüshadır. Bu kapsamda nüshalar, belli bir hususu ispat ve belli etmek üzere müstakilen ve aynı zamanda farklı mekanlarda ibraz edilebilir mahiyette olan kağıtlardır.
Suret ise aslında bulunan ibarelerin aynısını taşıyan, fakat aslında bulunan imzaları taşımayıp aslına uygun olduğuna ilişkin onaylayanın imzasını veya kaşesini ihtiva eden kâğıtları ifade etmektedir. Taraf/taraflarınca düzenlenerek imzalanmış, diğer bir ifadeyle hukuken tekemmül etmiş bir kâğıdın usulüne uygun olarak çıkarılmış, ancak taraflarınca ayrıca imzalanmamış örnekleri surettir.
Kâğıtların fotokopi ile çoğaltılmış örneklerinin de "Aslına uygundur" ya da "Aslı gibidir" şerhi ile onaylayanın imzası veya kaşesini ihtiva etmesi halinde mahiyeti itibarıyla suret; kâğıdın taraflarınca ayrıca imzalanması halinde ise nüsha olarak değerlendirilmesi gerekmektedir.
4-Bir Kağıtta Birden Fazla Akit ve İşlem Bulunması
⦁ Bir kağıtta birbirinden tamamen ayrı birden fazla akit ve işlem bulunduğu takdirde bunların herbirinden ayrı ayrı vergi alınır.
⦁ Bir kağıtta toplanan akit ve işlemler birbirine bağlı ve bir asıldan doğma oldukları takdirde Damga Vergisi, en yüksek vergi alınmasını gerektiren akit veya işlem üzerinden alınır.
⦁ Sözleşme bedeli ve teminat bedeli İçeren sözleşmelerde, sözleşme bedeli ile teminat bedeli karşılaştırılarak en yüksek vergi alınması gereken tutar üzerinden vergi hesaplanır.
⦁ Pey akçesi, cayma tazminatı, ücret tevkifi, cezai şart gibi bir sözleşmenin müeyyidesi mahiyetinde olan taahhütlerden, başlı başına bir sözleşmeye konu olmadıkça damga vergisi alınmaz.
⦁ Bir kağıtta biribirinden tamamen ayrı birden fazla akit ve işlem bulunduğu takdirde bunların herbirinden ayrı ayrı vergi alınır.
Bir kağıtta toplanan akit ve işlemler birbirine bağlı ve bir asıldan doğma oldukları takdirde Damga Vergisi, en yüksek vergi alınmasını gerektiren akit veya işlem üzerinden alınır.
Ancak bu akit ve işlemlere asıl işlemin akitlerinden başka bir şahsın eklenen akit ve işlemi de ayrıca vergiye tabidir. (6728 sayılı kanunun 24’ üncü maddesiyle eklenen cümle; Yürürlük 09.08.2016) Şu kadar ki; bir kâğıt üzerinde birden fazla adi kefalet ve garanti taahhüdü bulunması hâlinde, ayrı ayrı olmak üzere bunlardan yalnızca birinden damga vergisi alınır.
(6728 sayılı kanunun 24’ üncü maddesiyle eklenen fıkra; Yürürlük 09.08.2016) Pey akçesi, cayma tazminatı, ücret tevkifi, cezai şart gibi bir sözleşmenin müeyyidesi mahiyetinde olan taahhütlerden, başlı başına bir sözleşmeye konu olmadıkça damga vergisi alınmaz.
⦁ Konuya örnek teşkil edecek 04.05.2012 tarihli özelge de ise;
“…Şirketiniz ile müteahhit firma arasında düzenlenen taşeron sözleşmelerinin, sözleşme ve eklerinde yer alan proje, teknik şartnameler ile ana sözleşme ve eklerine göre belirlenen iş miktarlarına, sözleşmelerde yer alan birim fiyatların uygulanması sonucu bulunacak tutarlar ile 100.000 TL teminat çeki verileceğine ilişkin taahhüt tutarının karşılaştırılarak en yüksek vergi alınmasını gerektiren tutar üzerinden damga vergisine tabi tutulması gerekmektedir.” (2)
şeklinde açıklama yapılmıştır.
5-Vergileme Ölçüleri
⦁ Nispi olarak (kağıtlarda yazılı belli para veya bunlarda yazılı rakamların hasıl edeceği para üzerinden)
⦁ Maktu olarak (Kağıtların içeriğine göre) alınır.
Damga Vergisi nispi veya maktu olarak alınır. Nispi vergide, kağıtların nevi ve mahiyetlerine göre, bu kağıtlarda yazılı belli para, maktu vergide kağıtların mahiyetleri esastır. Belli para terimi, kağıtların ihtiva ettiği veya bunlarda yazılı rakamların hasıl edeceği parayı ifade eder.
Birim Fiyat İçeren Ancak Belli Bir Paranın Hesaplanamadığı Sözleşmelerde Damga Vergisi
⦁ Nispi olarak Damga Vergisi hesaplanabilmesi için, sözleşmelerde birim fiyatların yazılması yeterli değildir. Birim fiyatla birlikte mal veya hizmet miktarının da belirtilmesi gerekmektedir.
⦁ …Bir hizmet ifası veya mal teslimini konu edinen kağıtlarda, birim fiyatla birlikte sözleşmeye konu mal veya hizmet miktarının da kağıtta belirtilmesi durumunda üzerinden damga vergisi hesaplanacak belli paranın DVK’nın 6’ncı maddesi uyarınca hesaplanabileceği tabiidir. (Ankara V.D. Bşk. 09.05.2011 tarih ve B.07.1.GİB.4.06.17.02-DMG-1294-287 sayılı özelgesi)
⦁ …Nitekim “Ticari Araçlarda Reklam Bulundurulması Amacıyla Reklam (Araç Karoserlerinin) Kiralanması İşi Sözleşmesi” başlıklı bir kağıdın damga vergisine tabi olup olmadığı yönündeki soruya Vergi İdaresi; “söz konusu sözleşmede tarafların yükümlülükleri ile reklamların takılmasında uyulacak esasların belirlendiği, 4’üncü maddesinde her iki kooperatiften toplam 348 adet ticari aracın karoserinin reklam alanı olarak 5 (beş) yıllığına kiralandığı, 5 inci maddesinde ticari araçların dış ve iç alanlarında yapılacak reklamların yapıldığı yerler itibarıyla yıllık kira bedellerinin tespit edildiği, 6’ncı maddesinde araç sahipleri ile ayrıca 1 (bir) yıllık sözleşme yapılacağı anlaşılmış olup sözleşmede birim fiyatlar belli olmasına rağmen hangi aracın hangi bölgesine reklam verileceği belli olmadığından, bu hükümlere göre sözleşmeye ait belli paranın belirlenmesi mümkün değildir” görüşü vererek kağıtta birim fiyatlara yer verilmesinin tek başına damga vergisi hesaplanması için yeterli olmayacağını ortaya koymuştur. (Kocaeli V.D. Bşk. 19.12.2011 tarih ve B.07.1.GİB.4.41.15.01-DV- 2011/1-204 sayılı özelgesi)
6-Yabancı Paraların Türk Parasına Çevrilmesi
⦁ Vergiye tabi kağıdın yabancı para cinsinden düzenlenmesi halinde kağıt üzerinde yer alan dövizin, kağıdın düzenlendiği tarihteki TCMB döviz satış kuruna göre bulunacak TL karşılığı üzerinden damga vergisi hesaplanacaktır.”
Damga Vergisine tabi kağıtlarda yazılı yabancı paralar Maliye Bakanlığınca tayin ve ilan edilecek fiyat üzerinden Türk parasına çevrilerek ona göre Damga Vergisi alınır.
35 Seri Nolu Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliğinde ise, “vergiye tabi kağıdın yabancı para cinsinden düzenlenmesi halinde ise kağıt üzerinde yer alan dövizin, kağıdın düzenlendiği tarihteki T.C. Merkez Bankasınca tespit ve ilan olunan cari döviz satış kuruna göre bulunacak Türk Lirası karşılığı üzerinden damga vergisi hesaplanacaktır.” açıklaması yer almaktadır.
7-Oran
⦁ Damga Vergisi (1) sayılı tabloda yazılı nispet veya miktarlarda alınır.
⦁ Belli parayı içeren sözleşmelerde, sözleşmenin değiştirilmesi halinde artan miktar aynı oranda vergiye tabidir.
Kağıtların Damga Vergisi bu kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı nispet veya miktarlarda alınır. Belli parayı ihtiva eden mukavelenamelerin değiştirilmesi halinde artan miktar aynı nispette vergiye tabidir.
Mukavelenamelerin müddetinin uzatılması halinde aynı miktar veya nispette vergi alınır.
8-Verginin Ödenmesi
⦁ Vergisi; makbuz karşılığı, istihkaktan kesinti yapılması veya basılı damga konulması şekillerinden biriyle ödenir.
9-Makbuz karşılığı ödemelerde Damga Vergisi ve Ödeme Zamanı
⦁ Anonim Şirketler Damga Vergisi kanunu 22/a bendinde sayılan kurumlar arasında olduğundan sürekli Damga Vergisi mükellefidir ve Damga Vergisi defteri tutmak zorundadır.
⦁ Anonim Şirketler tarafından bir ay içinde düzenlenen kağıtların Damga Vergisi; makbuz karşılığı ve ertesi ayın yirmialtıncı günü akşamına kadar vergi dairesine bir beyan ile bildirilir ve ödenir.
⦁ 22/a bendi dışındaki hallerde, kâğıdın düzenlendiği tarihi izleyen onbeş gün içinde vergi dairesine bir beyanname ile bildirilir ve aynı süre içinde ödenir
22/a) Maliye Bakanlığınca belirlenen mükellefler, kurum ve kuruluşlar tarafından bir ay içinde düzenlenen kağıtların vergisi, ertesi ayın yirmialtıncı günü akşamına kadar vergi dairesine bir beyanname ile bildirilir ve ödenir.
Anonim Şirketler sürekli D.V. mükellefidir.
22/b) (a) bendi dışındaki hallerde, kâğıdın düzenlendiği tarihi izleyen onbeş gün içinde vergi dairesine bir beyanname ile bildirilir ve aynı süre içinde ödenir.
10-Vergi ve Cezada Sorumluluk
⦁ Anonim Şirketler taraf oldukları işlemlere ilişkin kâğıtlara ait verginin beyan ve ödenmesinden sorumludurlar. (Yalnızca vergi aslını diğer taraflara rücu hakkı vardır)
⦁ Verginin ödenmemesi veya noksan ödenmesi durumunda vergi, ceza ve fer' ileri Anonim Şirketler’ den alınır.
⦁ Damga vergisini makbuz karşılığı ödeyecek olanlar tarafından düzenlenen vergiye tabi kağıtlar üzerine ".... TL damga vergisi tarafımızdan makbuz mukabili ödenecektir. Defter sıra no..." kaşesinin bulunması ve kağıdı düzenleyen kuruluşun imzaya yetkili elemanları tarafından onaylanması gerekmektedir.
Vergiye tabi kağıtların Damga Vergisinin ödenmemesinden veya noksan ödenmesinden dolayı alınması lazım gelen vergi ve cezadan, mükelleflere rücu hakkı olmak üzere, kağıtları ibraz edenler sorumludur.
(Değişik: 2344/1 md.) (Yürürlük: 28.11.1980) Birden fazla kişi tarafından imza edilen kağıtlara ait vergi ve cezanın tamamından imza edenler müteselsilen sorumludurlar. Bunlar arasında vergiden müstesna olanların bulunması Damga Vergisinin noksan ödenmesini gerektirmez. Damga Vergisinden muaf kuruluşlarca kişilerin (1) sayılı tabloda yer alan işlemleriyle ilgili olarak düzenlenen ve sadece bu kurumların imzasını taşıyan kağıtlara ait verginin tamamı kişiler tarafından ödenir. Ancak bu kağıtlara ait verginin hiç ödenmemesi veya noksan ödenmesi halinde vergi ve cezanın tamamından kişilerle birlikte kurumlar müteselsilen sorumludurlar.
(Ek: 5281/4 md.) (Geçerlilik 1.1.2005 ; Yürürlük: 31.12.2004) 22 nci maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında bulunanlar, taraf oldukları işlemlere ilişkin kâğıtlara ait verginin beyan ve ödenmesinden sorumludurlar. Verginin ödenmemesi veya noksan ödenmesi durumunda vergi, ceza ve fer'ileri, vergi için diğer işlem taraflarına rücu hakkı olmak üzere, bu fıkrada belirtilen kişilerden alınır.
Örneğin, bir anonim şirket ile gerçek kişi arasında düzenlenen sözleşmenin damga vergisinin beyan edilip ödenmesinden anonim şirket sorumludur. Söz konusu beyan ve ödemenin anonim şirket tarafından yerine getirilmemesi durumunda, vergi, ceza ve fer' ileri işleme taraf olan ve damga vergisini sürekli makbuz verilmesi şekliyle ödemek zorunda olan anonim şirketten aranacaktır. Ancak, anonim şirket yalnızca vergi aslı için sözleşmenin diğer tarafı olan gerçek kişiye rücu ederek, ödediği damga vergisini yasal yollardan tahsil etme hakkına sahiptir.
Damga vergisini makbuz karşılığı veya istihkaktan kesinti yapmak suretiyle ödeyecek olanlar tarafından düzenlenen vergiye tabi kağıtlar üzerine ".... YTL damga vergisi tarafımızdan makbuz mukabili ödenecektir. Defter sıra no..." veya ".... YTL damga vergisi tarafımızdan istihkaktan kesinti şekliyle ödenecektir. Defter sıra no..." kaşesi bulunması ve kağıdı düzenleyen kuruluşun imzaya yetkili elemanları tarafından onaylanması halinde bu kağıtları işleme koyanlar ayrıca damga vergisinin ödenip ödenmediğini araştırmak mecburiyetinde değillerdir.
Tarafların mükellefiyet durumuna göre verginin ödenmesi
⦁ Taraflardan birisinin sürekli damga vergisi mükellefiyeti bulunması diğerinin sürekli damga vergisi mükellefiyeti bulunmaması halinde: Sürekli mükellef tarafından damga vergisi 22/a bendi kapsamında beyan edilerek ödenebilir (takip eden ayın yirmialtısına kadar)
⦁ Her iki tarafın da Sürekli damga vergisi mükellefiyeti bulunmaması halinde:Taraflardan herhangi biri tarafından anılan Kanunun 22/b bendi kapsamında beyan edilerek ödenebilir, (İmza tarihinden itibaren onbeş gün içinde)
⦁ Her iki tarafın da Sürekli damga vergisi mükellefiyeti bulunması halinde:Taraflardan herhangi biri tarafından 22/a bendi kapsamında beyan edilerek ödenebilir (takip eden ayın yirmialtısına kadar)
Muğla V.D. 06.10.2015 tarih 96620903-155[1,2,3,8-2015/6]-95 nolu özelgesi:
- Taraflardan birisi sürekli damga vergisi mükellefiyeti bulunması diğerinin sürekli damga vergisi mükellefiyeti bulunmaması halinde: Sürekli mükellef tarafından damga vergisinin tarafınızca anılan Kanunun 22 nci maddesinin (a) bendi kapsamında beyan edilerek ödenebilir (takip eden ayın yirmialtısına kadar)
- Her iki tarafın da Sürekli damga vergisi mükellefiyeti bulunmaması halinde: Taraflardan herhangi biri tarafından anılan Kanunun 22 nci maddesinin (b) bendi kapsamında beyan edilerek ödenmesi, (İmza tarihinden itibaren onbeş gün içinde)
- Her iki tarafın da Sürekli damga vergisi mükellefiyeti bulunması halinde:Taraflardan herhangi biri tarafından anılan Kanunun 22 nci maddesinin (a) bendi kapsamında beyan edilerek ödenmesi, (takip eden ayın yirmialtısına kadar) gerekmekte olup, sürekli mükellefiyet kapsamında verilen damga vergisi beyannamesinin elektronik ortamda gönderilmesi mümkün bulunmaktadır.
Damga vergisinin yansıtılmasında KDV
⦁ Damga vergisinin karşı tarafa bire bir yansıtılması işlemi, herhangi bir teslim veya hizmetin karşılığını oluşturmadığından katma değer vergisine tabi değildir.
(Büyük Mükellefler V.D. Bşk – 26.05.2010 tarih B.07.1.GİB.4.99.16.02-2010-KDV/1-19 nolu özelge)
… Ancak, şirketinizin faaliyetlerine ilişkin olarak diğer firmalarla yaptığı sözleşmelere ait beyan ederek ödediği damga vergisini daha sonra karşı tarafa bire bir yansıtması işlemi, herhangi bir teslim veya hizmetin karşılığını oluşturmadığından katma değer vergisine tabi bulunmamaktadır.
İş güvenliği sözleşmelerinde damga vergisi
⦁ Ortak sağlık ve güvenlik birimi olarak faaliyette bulunan şirketlerin, işyerleri ile aralarında düzenlenecek hizmet sözleşmeleri damga vergisinden istisnadır.
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun "Tanımlar" başlıklı 3 üncü maddesinin (m) bendinde, "Ortak sağlık ve güvenlik birimi: Kamu kurum ve kuruluşları, organize sanayi bölgeleri ile Türk Ticaret Kanununa göre faaliyet gösteren şirketler tarafından, işyerlerine iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini sunmak üzere kurulan gerekli donanım ve personele sahip olan ve Bakanlıkça yetkilendirilen birimi ifade eder.", "Hüküm bulunmayan haller ve muafiyet" başlıklı 27 nci maddesinin 2 nci fıkrasında, " Bu Kanuna göre düzenlenen kağıtlar damga vergisinden, işlemler harçtan müstesnadır." hükmü yer almaktadır.
Yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde, ortak sağlık ve güvenlik birimi olarak faaliyette bulunan şirketlerin , işyerleri ile aralarında düzenlenecek hizmet sözleşmelerinin, 6331 sayılı Kanun uyarınca düzenlenmesi halinde, Kanunun 27 nci maddesinin 2 nci fıkrası uyarınca damga vergisinden istisna tutulması gerekmektedir.
Sözleşmenin Yerini Alan Sipariş Mektuplarında D.V.
⦁ Sipariş emri ile karşı tarafa teklifte bulunulması, karşı firmanın da bu teklifi kabul ederek imzalaması ile teklif ve kabulün bu kağıtta karşılıklı imzalı şekilde birleşmesi ve bu sipariş emrinin bir bedel içermesi durumunda, bu sipariş emri sözleşme yerini alan bir mektuptur. Bu sipariş emri ile ilişkilendirilen, sonradan yapılacak bir sözleşmesi yoksa, bu durumda sipariş emri sözleşme yerini aldığından binde 9,48 damga vergisine tabi olacaktır. (Damga Vergisine tabi olma tarihi, karşı tarafça kabul şerhinin düşüldüğü tarihtir.)
⦁ Eğer bu sipariş mektubu ile bir sözleşmeye atıfta bulunuluyorsa, yani bu kağıtta anlaşmanın kesinleşmesi için yazılı bir sözleşme yapılması zorunluluğu belirtilmişse, o zaman bu sipariş emri damga vergisine tabi olmayacaktır. Çünkü bu durumda bu sipariş emri, sözleşmenin yerini alan bir mektup olmaz. Damga vergisi atıfta bulunulan esas sözleşmeden alınır.
Firma tarafından yazılan sipariş emri ile karşı tarafa teklifte bulunulması, karşı firmanın da bu teklifi kabul ederek imzalaması ile teklif ve kabulün bu kağıtta karşılıklı imzalı şekilde birleşmesi ve bu sipariş emrinin bir bedel içermesi durumunda, bu sipariş emri sözleşme yerini alan bir mektuptur. Bu sipariş emri ile ilişkilendirilen, sonradan yapılacak bir sözleşmesi yoksa, bu durumda sipariş emri sözleşme yerini aldığından binde 9,48 damga vergisine tabi olacaktır. (Damga Vergisine tabi olma tarihi, karşı tarafça kabul şerhinin düşüldüğü tarihtir.)
Eğer bu sipariş mektubu ile bir sözleşmeye atıfta bulunuluyorsa, yani bu kağıtta anlaşmanın kesinleşmesi için yazılı bir sözleşme yapılması zorunluluğu belirtilmişse, o zaman bu sipariş emri damga vergisine tabi olmayacaktır. Çünkü bu durumda bu sipariş emri, sözleşmenin yerini alan bir mektup olmaz. Damga vergisi atıfta bulunulan esas sözleşmeden alınır.
Sözleşme Vasfındaki Mektuplarda D.V.
Firma tarafından belli bir tutarı içeren sipariş emrinin yazılarak karşı tarafa teklifte bulunulması ve karşı tarafında başka bir yazı ile bunu imzalı olarak onaylaması durumunda, bu ikinci mektup akdi tamamlayan kabul mektubu olduğundan bu işlem de binde 9,48 damga vergisine tabidir. (Damga Vergisine tabi olma tarihi, kabul mektubunun düzenlendiği tarihtir.)
Teklifnamelerde D.V.
Damga Vergisi Kanunu’nun 1 Sayılı Listesinden “teklifnameler” çıkartıldığından, sadece tek taraflı yazılı, imzalı teklif sunulması işlemi damga vergisine tabi değildir.
Damga Vergisi Matrahı
⦁ Damga vergisinin KDV hariç olmak üzere sadece işin bedeli üzerinden hesaplanır.
⦁ KDV dahil edilerek düzenlenen kağıtlarda DV, KDV tutarı düşüldükten sonra kalan meblağ üzerinden hesaplanır
Nispi damga vergisine tabi kağıtların muhtevasında, katma değer vergisi yönünden herhangi bir düzenleme olup olmadığına bakılmaksızın,
1. Damga vergisinin katma değer vergisi hariç olmak üzere sadece işin bedeli üzerinden hesaplanması,
2. Katma değer vergisi dahil edilerek düzenlenen kağıtlardan alınması icabeden damga vergisinin ise katma değer vergisi tutarı düşüldükten sonra kalan meblağ üzerinden hesaplanması,
Gerekmektedir (30 Seri No'lu Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliği)
Yararlanılan Kaynaklar:
-488 Sayılı Damga Vergisi Kanun, Genel Tebliğ ve Sirkülerleri
-Ankara V.D. Bşk. 01.11.2011 tarih ve B.07.1.GİB.4.06.17.02-DMG-1360-955 sayılı özelgesi
-Ankara V.D. Bşk. 04.05.2012 tarih B.07.1.GİB.4.06.17.02-155[1-2011/1758]-527 sayılı özelgesi
-Ankara V.D. Bşk. 24/05/2016 tarih 90792880-155[2016/339]-94827 sayılı özelgesi
-Ankara V.D. Bşk. 09.05.2011 tarih ve B.07.1.GİB.4.06.17.02-DMG-1294-287 sayılı özelgesi
-Muğla V.D. 06.10.2015 tarih 96620903-155[1,2,3,8-2015/6]-95 sayılı özelgesi
-Büyük Mükellefler V.D. Bşk.26.05.2010 tarih B.07.1.GİB.4.99.16.02-2010-KDV/1-19 sayılı özelgesi
-İstanbul 6. Vergi Mahkemesi E.2012/1653 K.2014/1857 T.23.10.2014 tarihli kararı
-İstanbul V.D. Bşk. 19.04.2018 tarih 97895701-155[2018/139]-E.393689 sayılı özelgesi
-Karabük Defterdarlık Gelir Müdürlüğü 02.10.2018 tarih 35831311-010-17052 sayılı özelgesi
-İzmir V.D.Bşk. 19.09.2016 tarih 66813766-155[1/2015/74]-431 sayılı özelgesi
-Kocaeli V.D. Bşk. 19.12.2011 tarih ve B.07.1.GİB.4.41.15.01-DV- 2011/1-204 sayılı özelgesi
-Onaya Bağlı Sözleşmeler Damga Vergisi (Makale)- Bumin Doğrusöz
-Sözleşmelerin Damga Vergisini Kim Öder, Ne Zaman Gider Yazılır (Makale) - Recep Bıyık
-İş Güvenliği Sözleşmelerinde Damga Vergisi (Makale) - Koray Ateş
-Ek veya Yenilenen Kira Sözleşmelerinde Damga Vergisi (Makale) - Vedat Erdem
-Sipariş Emirlerinde Damga Vergisine Dikkat (Makale) - Mesut Zurnacı
-Damga Vergisi Hesaplamasında Dikkat Edilmesi Gereken Başlıca Hususlar (Makale) - Mustafa Akarslan
-Damga Vergisinde Belli Para (Yüksek Lisans Tezi) – Orhan Pala
